Upadłość
Przesłanka ogłoszenia upadłość = sp. stała się niewypłacalna tzn. gdy:
- nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań,
- jej zobowiązania przekroczą wartość jej majątku, nawet gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.
Ogłoszenie upadłości = przyczyna rozwiązania SA.
2 tryby upadłości:
- upadłość z możliwością zawarcia układu (gdy jest uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele będą zaspokojeni w wyższym stopniu niż po przeprowadzeniu likwidacji majątku dłużnika;
- upadłość obejmującą likwidację majątku (gdy brak podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu);
Istnieje jeszcze jedna możliwość:
- specyficzna sytuacja – układ likwidacyjny – jego celem jest zaspokojenie wierzycieli z majątku upadłej sp., a nie zapobieżenie rozwiązaniu sp.
Postępowanie upadłościowe nie musi prowadzić do rozwiązania sp.
Inna możliwość = postępowanie kończy się układem lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone.
Postępowanie upadłościowe
- złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości: przez sp. (obowiązek) lub jej wierzyciela (każdy uprawniony do zaspokojenia z masy upadłości niezależnie od tego, z jakiego stosunku prawnego wynika jego należność);
- wniosek może zgłosić każdy, kto ma prawo reprezentować sp. sam lub łącznie z innymi osobami, każdy z likwidatorów, kurator, a w stosunku do sp., której udzielono pomoc publiczną o wartości przekraczającej 100 000 euro - organ udzielający pomocy;
- w terminie 2 tygodni od dnia, w którym zaistniała podstawa ogłoszenia upadłości
Postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości prowadzi sąd rejonowy - sąd gospodarczy właściwy dla zakładu głównego sp. Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpatruje sąd upadłościowy w składzie 3 sędziów zawodowych.
Postanowienie w sprawie ogłoszenia upadłości sąd wydaje w terminie 2 m-cy od daty złożenia wniosku. Na postanowienie o ogłoszeniu upadłości zażalenie służy wyłącznie upadłemu, na oddalające wniosek - wyłącznie wnioskodawcy.
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek sp. staje się masą upadłości, służącą zaspokojeniu wierzycieli sp.
wybrane skutki ogłoszenia upadłości wobec sp.:
- utrata prawa zarządu oraz możliwości korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości. Miejsce członków zarządu lub likwidatorów w tym zakresie zajmuje syndyk, w spółce nadal działają jednak organy;
- obowiązek wskazania i wydania syndykowi całego swojego majątku, a także dokumentów dotyczących działalności sp., majątku oraz rozliczeń.
- Czynności prawne upadłej sp. dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości, wobec którego sp. utraciła prawo zarządu, są nieważne.
- Nieważne są postanowienia um. zastrzegające na wypadek ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadła sp..
- majątek sp. staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli;
- w upadłości likwidacyjnej zobowiązania pieniężne sp., których termin płatności nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości, natomiast zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia upadłości na pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby termin wykonania jeszcze nie nastąpił;
- odsetki od wierzytelności należne od sp., mogą być zaspokojone z masy upadłości za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Nie dotyczy to odsetek od wierzytelności, zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, jednak odsetki te mogą być zaspokojone tylko z przedmiotu zabezpieczenia;
- bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez sp. w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządziła ona swoim majątkiem nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia sp. przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez sp..
Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowania sądowe i administracyjne:
- w upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy sp. pozbawiono zarządu postępowania sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez zarządcę na rzecz upadłej sp., lecz w imieniu własnym, w likwidacyjnej przez syndyka
- postępowanie egzekucyjne (sądowe i administracyjne), wszczęte przed ogłoszeniem upadłości sp., będzie zawieszone z mocy prawa z datą ogłoszenia upadłości. Będzie ono umorzone z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Skutki ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu:
- pozbawienie prawa zarządu nie jest obligatoryjne. Sąd może ustanowić co do części lub całości majątku tzw. zarząd własny sprawowany przez upadłego pod nadzorem nadzorcy sądowego. W razie uchylenia zarządu własnego sąd ustanawia zarządcę;
- upadły ani zarządca nie mogą spełnić świadczeń, które z mocy ustawy są objęte układem, z tym że sędzia komisarz może wyrazić zgodę na spełnienie świadczeń z niektórych zobowiązań.
- jeżeli ustanowiono zarząd własny, nadzorca sądowy wstępuje z mocy prawa do wszystkich postępowań sądowych i administracyjnych (Uprawnienia interwenienta ubocznego) dotyczących masy upadłości prowadzonych na rzecz lub p-ko spółce; uznanie, zrzeczenie się roszczenia, zawarcie ugody lub przyznanie istotnych okoliczności dla sprawy wymaga zgody nadzorcy pod rygorem niewywierania skutków prawnych.
Ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na uprawnienia organizacyjne, które upadły posiada w innych sp.ch, fundacjach, spółdzielniach oraz innych organizacjach. Nie stosuje się tego do tych uprawnień organizacyjnych, które mogą mieć wpływ na majątek upadłego.
Rozwiązanie S.A. (art.459 – 478 KSH)
Rozwiązanie S.A. powodują:
- przyczyny przewidziane w statucie (np. utworzenie sp. na czas oznaczony i upływ tego okresu, nieuzyskanie koncesji na prowadzenie określonej działalności, bądź jej utrata, zatwierdzenie sprawozdania finansowego za kolejny rok obrotowy, w którym sp. poniosła stratę, zrealizowanie celu sp. w przypadku spółek "okazjonalnych" np. wybudowanie autostrady),
- uchwała WZ
o rozwiązaniu sp. (uchwała wymaga uzyskania kwalifikowanej większości ¾ głosów na WZ – art. 415 par. 1 ksh lub w przypadku, gdy bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz 1/3 kapitału zakładowego do powzięcia uchwały o rozwiązaniu sp. wystarczy bezwzględna większość głosów (art. 397 w zw. z art. 415 par. 2 k.s.h) albo o przeniesieniu siedziby sp. za granicę (uchwała ta stanowi jednocześni uchwałę o zmianie statutu sp.; do jej powzięcia wymagane jest zachowanie kwalifikowanej większości ¾ głosów, ale statut może przewidywać ostrzejsze wymogi dla powzięcia takiej uchwały przez WZ)
- ogłoszenie
upadłości sp. (rozwiązanie następuje dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego z chwilą wykreślenia sp. z rejestru) - inne przyczyny przewidziane prawem:
- art.21 KSH – rozwiązanie sp. przez sąd rejestrowy w przypadku, gdy: (i) przedmiot działalności sp. jest sprzeczny z prawem, (ii) statut nie zawiera postanowień dot. firmy, przedmiotu działalności, kapitału zakładowego lub wkładów, (iii) wszystkie osoby podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych;
- art.493 i 530 KSH - rozwiązanie bez przeprowadzenia post. likwidacyjnego sp. przejmowanej, spółek łączących się przez zawiązanie nowej sp. oraz sp. dzielonej;
- art.326 KSH – likwidacja sp. w organizacji (brak rejestracji i możliwości zwrotu wszystkich wkładów / pokrycia wierzytelności O3);
- przypadki przewidziane w przepisach szczególnych.
W odniesieniu do SA brak jest odpowiednika art. 271 k.s.h, przewidującego możliwość rozwiązania sp. z o.o. wyrokiem sądu: (a) na żądanie wspólnika lub członka organu sp., jeżeli osiągnięcie celu sp. stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami sp., lub (b) na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność sp. naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.
- Otwarcie likwidacji następuje w zależności od przyczyny z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu sp. przez sąd, powzięciu przez WZ uchwały o rozwiązaniu sp. lub zaistnienia innej przyczyny rozwiązania.
- Likwidację prowadzi się pod firmą sp. z dodatkiem "w likwidacji". W czasie prowadzenia likwidacji sp. zachowuje osobowość prawną.
- Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury. W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura.
- W okresie likwidacji nie można, nawet częściowo, wypłacać akcjonariuszom zysków ani dokonywać podziału majątku sp. przed spłaceniem wszystkich zobowiązań.
Etapy postępowania likwidacyjnego:
- ustanowienie likwidatorów, którymi co do zasady są członkowie zarządu sp., chyba, że statut lub uchwała WZ stanowi inaczej, bądź sąd orzekający o likwidacji, ustanowił likwidatorami inne osoby,
- zgłoszenie otwarcia likwidacji oraz danych dotyczących likwidatorów i sposobu reprezentacji sp. przez likwidatorów i wszelkich w tym względzie zmian (nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji sp.) do sądu celem wpisu do rejestru,
- dwukrotne ogłoszenie przez likwidatorów o rozwiązaniu sp. i otwarciu likwidacji (w odstępie od 2 tyg. do miesiąca), połączone z wezwaniem wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie 6 m-cy od dnia ostatniego ogłoszenia,
- sporządzenie przez likwidatorów bilansu otwarcia likwidacji i przedłożenie go WZ celem zatwierdzenia,
- po upływie każdego roku obrotowego składanie WZ sprawozdanie
likwidatorów z działalności oraz sprawozdań finansowych, - przeprowadzenie czynności likwidacyjnych połączone z ewentualnym ściągnięciem od akcjonariuszy niedokonanych jeszcze wpłat na k.z. w takiej wysokości, jaka jest potrzebna do pokrycia zobowiązań sp. w tym:
- zakończenie bieżących interesów sp.,
- zaspokojenie wierzycieli i złożenie do depozytu sądowego kwot potrzebnych do zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spółce wierzycieli, którzy się nie zgłosili lub których wierzytelności nie są wymagalne albo są sporne; Wierzyciele sp., którzy nie zgłosili swoich roszczeń we właściwym terminie ani nie byli spółce znani, mogą żądać zaspokojenia swoich należności z majątku sp. jeszcze niepodzielonego;
- upłynnienie majątku sp. (nowe interesy można rozpoczynać tylko w celu ukończenia spraw w toku)
- jeżeli kapitału zakładowego nie wpłacono całkowicie, a majątek sp. nie wystarcza na pokrycie jej zobowiązań – likwidatorzy powinni ściągnąć od każdego akcjonariusza, poczynając od akcji nieuprzywilejowanych co do podziału majątku, wpłaty należności w takiej wysokości, jakiej potrzeba do pokrycia zobowiązań.
- podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli; podział ten może nastąpić dopiero po upływie roku od dnia ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli, (podział następuje w stosunku do dokonanych wpłat z uwzględnieniem możliwych uprzywilejowań i innych regulacji statutu)
- zatwierdzenie przez WZ sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (sprawozdania likwidacyjnego), sporządzonego przez likwidatorów,
- ogłoszenie w siedzibie sp. sprawozdania likwidacyjnego i złożenie go sądowi rejestrowemu z jednoczesnym wnioskiem o wykreślenie sp. z rejestru.
- księgi i dokumenty sp. oddaje się na przechowanie osobie wskazanej przez statut lub uchwałę WZ, a w braku przez sąd rejestrowy.
Rozwiązanie sp. następuje po przeprowadzeniu likwidacji z chwilą wykreślenia sp. z rejestru. Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie sp. z rejestru rozwiązaniu może zapobiec uchwała WZ powzięta wymaganą dla zmiany statutu większością głosów (¾) oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego. Nie ma to jednak zastosowania w przypadku, gdy rozwiązanie następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądowego.
Linki sponsorowane
RADCA PRAWNY |
